Maartje Vinken werkt als huisarts en is daarnaast als arts aan PSW verbonden in de zorg voor cliënten. PSW is, met uitzondering van PSW Junior, een ‘begeleidende’ organisatie en biedt in de volwassenenzorg geen medische ‘behandeling’ aan. De cliënten van PSW, ook in de woonbegeleidingscentra, hebben allen hun eigen huisarts. Maartje: “De positie van arts bij PSW vergt aandacht voor het inkaderen van verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Als huisarts ben ik gewend om te behandelen. Bij PSW daarentegen is mijn rol adviserend (naar teamleiders, begeleiders, management en collega-huisartsen). Ik heb hier dus geen behandelbevoegdheid. De eigen huisarts is de behandelend arts en beheert het medisch dossier van de cliënt. Ik kan geen afgewogen besluiten nemen zonder volledige kennis van een dossier en informatie uit diagnostisch onderzoek. Ik ben er dus alert op dat de grenzen en verantwoordelijkheden tussen de huisarts en mij duidelijk zijn.”
Toegevoegde waarde PSW arts
Kun je als arts bij PSW dan wel van toegevoegde waarde zijn? “Jazeker!”, aldus Maartje. “Ik heb PSW leren kennen als een organisatie met een grote sociale betrokkenheid bij de cliënten. PSW medewerkers zijn gedreven en een kei in agogisch begeleiden. Maar daar ligt ook een valkuil. De begeleiders op de groepen zijn de eersten die merken dat een cliënt niet lekker in zijn vel zit. Uit betrokkenheid gaan zij vaak meteen aan de slag. Echter: agogisch begeleiden is niet hetzelfde als medisch kijken. In de opleiding tot begeleider is daar ook nauwelijks aandacht voor. Marlie Drost (coördinerend verpleegkundige bij PSW) en ik bieden begeleiders daarom ondersteuning en bespreken hoe medische vragen beter en efficiënter aangepakt kunnen worden. Een medische klacht vraagt om een afgewogen inschatting van het probleem, waarbij basisvragen en diagnostisch onderzoek niet moeten worden overgeslagen. Het is een risico om bij cliënten die zich vaak moeilijk kunnen uiten, al invulling te geven aan de mogelijke oorzaak van observaties en gedrag zonder dat er breed diagnostisch gedacht en gekeken (of onderzocht) wordt. Er kunnen onbedoeld suggestieve vragen gesteld worden die voorbij gaan aan de onderliggende vraag naar de oorzaak van een probleem. Dit kan leiden tot acties die niet altijd in lijn zijn met de meest effectieve en doortastende medische oplossing, met soms onnodige vertraging of een incomplete inschatting tot gevolg.
En dan leg ik meteen de link naar de huisartsen: veel cliënten van PSW hebben bijkomende medische problemen. Voor een huisarts (die generalist is) zijn deze vaak niet alledaags of zelfs (te) complex. Huisartsen varen dan deels op de informatie die zij (van de begeleiders) krijgen en de vragen die gesteld worden. Verslaglegging en het geven van informatie over het beloop van een medische klacht of geobserveerd gedrag met de daaruit voortvloeiende open gestelde hulpvraag, zijn dan ook van groot belang voor een goede samenwerking met huisartsen.
Ondersteuning teamleiders en begeleiders
Teamleiders en begeleiders kunnen Maartje bij vragen rechtstreeks benaderen. Daarnaast vult Maartje haar rol op verschillende andere manieren in. “Marlie en ik hebben een ‘Eerste Hulp bij medische vraagstukken’ document opgesteld. Dat helpt begeleiders om verschillende medische klachten systematisch te benaderen en geeft ook aan wanneer ze welke hulp in kunnen roepen. Ook hebben we in het PSW portaal voor medewerkers een directe link aangemaakt naar de Vilans KICK protocollen, een landelijke databank met richtlijnen voor medische handelingen. Ik onderhoud contact met huisartsen en specialisten, ben bereikbaar voor vragen en verspreid informatie waar zij met specifieke vragen terecht kunnen, zoals de AVG poli’s. Tevens ben ik druk bezig met het geven van adviezen over onder andere het organiseren van beleid rondom de Corona-pandemie. Tot slot denk ik in het aannamebeleid van PSW mee bij cliënten met een extra zorgvraag. PSW moet bijvoorbeeld weten welke medische begeleiding een meervoudig beperkte cliënt vraagt. Zo kun je reëel met ouders/verwanten in gesprek of PSW de benodigde kennis en kunde wel in huis heeft. En zo niet, wat dan nodig is aan scholing, werving van bevoegde medewerkers of samenwerking met een andere zorgaanbieder. Je stemt dan de verwachtingen beter op elkaar af, wat teleurstelling achteraf kan voorkomen. In het ECD en ondersteuningsplan van PSW is voldoende ruimte ingericht voor medische zaken. Waar je echter ziet dat sociaal-emotionele doelen en afspraken super goed worden omschreven, vraagt het vastleggen van medische handelingen en richtlijnen nog aandacht. Evenals de verslaglegging over hoe deze worden opgevolgd. Dat brengt ons terug bij het verschil tussen agogische begeleiding en medische zorg. Het vraagt aandacht, maar door de betrokkenheid van de medewerkers en hoe PSW hier als organisatie in staat, heb ik er alle vertrouwen in dat hier goede stappen in gemaakt worden.“