Jarick Hermans is begeleider bij PSW Junior. Afgelopen zomer kreeg hij te maken met een ingrijpende situatie: het plotseling overlijden van de moeder van een jongen die hij begeleidt. Met hulp van het Kenniscentrum van PSW en een portie eigen creativiteit lukt het Jarick bij zijn jonge cliënt het overlijden bespreekbaar te maken.
Ingrijpend
Jarick: “Je begeleidt in de thuissituatie een stille en gesloten jongen van 11 jaar met een lichte ontwikkelingsachterstand. Het hoofddoel van de ondersteuning is hem helpen beter om te leren gaan met zijn emoties; ze kunnen uiten en dit op een goede manier te doen, voor hem en voor zijn omgeving. En dan gebeurt er iets tragisch en heftigs als het overlijden van je moeder. De jongen reageert met zijn basisreactie: zich terugtrekken uit de situatie. Toch lijkt hij het verlies aardig te verwerken, maar oma, die hem na het overlijden heeft opgevangen, ziet dat het niet goed met hem gaat.”
Samenwerking met het Kenniscentrum
“De oma speelt een belangrijke rol in het leven van de jongen. Met haar overleg ik hoe we hem samen het beste kunnen helpen. Ik stel haar voor het verdriet voor hem visueel te maken en op die manier te bespreken. Ik kende het Kenniscentrum van PSW en heb contact opgenomen. Met hun expertise over mogelijke hulpmiddelen en mijn kennis van mijn cliënt hebben we samen een methode gekozen die een opening zou kunnen brengen. Zo ging ik met de ‘Emoticapsules’ op weg.”
Aansluiten bij
“Ik heb me goed voorbereid hoe ik de Emoticapsules wilde inzetten. Als het te kinderlijk of te confronterend zou worden, dan zou hij waarschijnlijk afhaken. Ik besloot er een spel van te maken, mezelf ook kwetsbaar op te stellen en te experimenteren met wat aan zou kunnen sluiten. Ook nam ik me voor op het juiste moment te stoppen: liever een paar keer kleine stapjes dan meteen voor een eindresultaat gaan. Als dat al zou lukken. Zo begon ik aan deze sprong in het diepe.”
Emoticapsules
“De Emoticapsules zijn vijf poppetjes met elk een thema: blij, verdrietig, boos, walging en angst. Je kunt er een of meer kaartjes in stoppen die bij het thema horen en ze in elkaar zetten. We begonnen met elk vijf dingen opschrijven of tekenen die ons blij maakten. Het was wat onwennig, maar doordat ik zelf ‘gewoon’ meedeed kreeg ik een glimlach op zijn gezicht. Daarna volgden bang en verdrietig. Dat ik bang was voor paarden werkte op de lachspieren. Al spelende vulden de poppetjes zich met briefjes. Ook het verdriet poppetje. Het lezen van elkaars briefjes of raden wat de tekeningen betekenden (op zich al lachwekkend) en daarop naar elkaar reageren, maakte wat los en opende voorzichtig het gesprek. Het sloeg aan! Een mooi eerste resultaat. En een dik compliment waard!
Vervolg
Al doende aan de slag met de Emoticapsules zijn we toch op een ander pad terecht gekomen: we zijn gaan tekenen en hebben daar een boekje van gemaakt. Op basis daarvan gaan we het gesprek aan. De ene keer lukt dat goed, een volgende keer komt het niet ter sprake. Ik volg mijn cliënt hierin, forceren heeft geen zin. Zonder de Emoticapsules waren we niet zo ver gekomen. Mijn cliënt kan wat meer zijn verhaal kwijt, dat is heel mooi. Een kleine gedragsverandering dus. En we hebben iets om naar terug te verwijzen en daar de draad weer op te pakken. Wat mooi is, is dat ook oma hierin actief meedoet. Zo verwerken zij samen het verlies van moeder, werken we samen aan de doelen van mijn cliënt en kan ik daar een kleine bijdrage aan leveren.”